Oryantasyon

Okul öncesi eğitimin amacı; çocukların bedensel, zihinsel, duygusal gelişimini ve iyi alışkanlıklar kazanmasını, onların ilköğretime hazırlanmasını sağlamaktır. Sağlıklı bir ortam hazırlayarak bağımsız bir kişilik kazanıp bireyselleşmesini, kendisini tanımasını, kendi haklarından ve başkalarının haklarından haberdar olup saygı duymayı öğretir.

Peki, çocuklar okula başlarken oryantasyon yani uyum sağlama süreci neden gerekli ve önemlidir?  Bu süreç öğrencinin okula mutlu bir başlangıç yapmasını sağlar. Öğrencinin okul hakkında olumlu hisler beslemesine yardım etmek ve daha kolay uyum sağlayabilmesi için önemlidir. Okulun ilk günleri çocukların ve siz ebeveynlerin çok farklı duygular yaşamasına neden olur.

Çocuklar anne ve babalarından ayrıldıkları ve daha önceden hiç bilmedikleri bir ortama girdikleri için kaygılı, gergin, heyecanlı olabilirler. Ebeveynler ise çocuklarının güvende olup olmadıklarını merak ettikleri için endişe duyabilirler.

• “Henüz çok küçük!
• Çocuğum anaokuluna hazır mı, benden ayrılabilecek mi?
•  Okulda aç kalır mı?
• Alışabilecek mi?
• Çok ağlayacak mı, ağlarsa ne yapacağım?
• Çocuğum hazır mı, kendini savunabilecek mi?” gibi soru işaretleri olabilir.

Tüm bunlar normal ve sağlıklı bir süreçten geçtiğinizi gösterir. Kaygı, hayatımızın bir parçasıdır. Başarılarımızın arka planında ne kadar çalışmak varsa minimum düzeyde tuttuğumuz kaygı ve kaygı belirtileri bizi teşvik eden bir üst basamağa taşıyan etkenlerden biridir. Bu yüzden kaygıdan beslenen heyecan, karın ağrısı, huzursuzluk gibi belirtilerin normal ve olağan olduğunu kabul ederek başlayalım. Bu süreç normal gelişim dönemi seyrinde çocuğunuzun verdiği sağlıklı tepkilerdir. Siz ebeveynlerimiz kendinizi bu sürece ne kadar sakin, hazır, güvende ve çocuğa inanarak onu da doğru bir dil kalıbıyla sürece hazırlarsanız o kadar kolay olacaktır.

Oryantasyon sürecinde anne ile çocuğun güvenli bağ kurması ve sağlıklı bir şekilde ayrışabilmesi büyük önem taşımaktadır. Çocuğunuzdan ayrılırken kendi duygularınızı ve özellikle çocukların duygularını görebilmek bu sürecin daha kolay atlatılmasına yardımcı olmaktadır.

Oryantasyon sürecinin iki önemli etkeni vardır: Biri okul, diğeri siz değerli ebeveynler. Aile olarak çocukları bu sürece hazırlamak okul ortamına güvenmeleri için gereklidir.  Peki bu süreçte çocuğumuzun kaygısını en aza indirgemek için neler yapmalıyız? Bizler ne kadar gerçek his ve düşüncelerimizi gizlemeye çalışsak da bedensel ve davranışsal ifadelerimiz çocuklarımız tarafından aynı bir akort çatalı gibi hızlıca ve aynı titreşimle hissedilir. Çok güzel olumlu başlayan bir sabah, anne babanın yönelttiği kaygılı ve karışık sorular, farkında olmadan verilen bir tepki, yüz ifadesi ile bir anda değişebilir. İşte, tamda bu yüzden duygularınızı kararında ve dengeli yönetebilmeniz çok önemli. Çocuğunuza veda ederken” hoşça kal” dediğinizi gördüğünde verdiğiniz mesaj çocuğunuzun sizi özgüvenli olarak görmesine, bu süreci daha az stresli atlatmasına yardımcı olacaktır.

Oyun çağında ki bu çocuklarımıza içinde bulunduğunuz durumu somut bir dille açıklamak bizi daha anlaşılabilir kılacaktır. Örnek verecek olursak;

Bir saat göstererek “buradan buraya geldiğinde seni kapının önünde bekliyor olacağım bende bu sürede çalışıyor (öğrencilere okulda ders anlatıyor, hasta olanları iyileştiriyor gibi) olacağım”, şeklinde dürüst bir açıklama yapmak, var olan güveni zedelememek adına çok önemlidir.

Çocuğunuzun kafasında okulun ilk günü aynı sizinki gibi sorular olacaktır. Bu sorularla ilgilendiğinizi gösterin, hislerini anladığınızı ona belli etmeli, duygusunu paylaşmalısınız; bu durum belirsizliğini giderecek ve kaygısını azaltacaktır.

“Sen artık ağabey /abla oldun böyle bebek gibi ağlaman çok saçma!” yerine “şu an da gerçekten çok korkmuş /endişeli görünüyorsun. Böyle bir durumda herkes korkar. Seni çok iyi anlıyorum.” diyerek duygusunu yaşamasına izin verip onu anladığınızı belirtin sizde yaşadığınız okulun ilk gününe dair anınızı paylaşarak sakinleşmesine yardımcı olabilirsiniz.

Çocuğunuza karşı duygusal olarak kararlı açık ve şeffaf olmalı ayrılma sürecini kısa tutmalısınız. Tutulmayacak sözler vermemeli, fark ettirmeden vedalaşmaktan kaçınmalısınız.

Beklediğiniz o büyük gün geldi çattı okulun ilk neler yapmalısın?

• Gecesinde iyi uyumasını ve uykusunu almış olarak kalkmasını sağlayın.
• Güne pozitif başlaması adına güzel ve sakince mutlu uyanmasını sağlanmalı,
• Şarkı söyleyebilir, dans edebilir, oyun oynayabilirsiniz.
• Yol boyunca sohbet etmeli ve okuldan geldiğinde neler yapacağınızı ve o okuldayken neler yapacağınızı konuşmak aranızdaki güveni pekiştirecektir.
• Okuldan geldiğinde; ne yaptın demek yerine “En çok ne zaman mutlu oldun, seni güldüren bir şeyi anlatsana, en çok neyle oynamaktan keyif aldın?” gibi sorularla duygularına eğilmeye çalışın.
• Ayrılmanın çocuğunuzdaki yansımasını, sizi bırakmak istememesini, korkularını, kaygılarını anladığınızı söyleyin
• Okulda ağlamazsan aksam ..... yaparız, ağlarsan bir daha en sevdiğin oyuncakla oynayamazsın gibi koşul cümleleri çocuğunuzda olumsuz bir etki bırakacaktır rüşvet, ceza, tehdit ve ödülden cümlelerinden kaçının.
• Tutarlı, duygularınızda kararlı ve net sınırlarınız olsun.
• Evde kalma girişimi ya da herhangi bir kriz durumuna karşı soğukkanlı bir yaklaşım benimseyin çocuğunuzun bu tepkisinin sağlıklı bir tepki olduğunu güvenli bağlanmanın bir sonucu olduğunu unutmayalım. Mümkünse okula daha soğukkanlı olan kişiyle gitmesi tercih edin.

Oryantasyon sürecinin bir diğer önemli etkeni ise okuldur. Eral Anaokulu olarak biz bu süreçte neler yapıyoruz, nasıl bir program hazırladık? Çocukların sağlıklı ve güvenli ayrılmalarını sağlamak için bir hafta boyunca ailelerin de desteğini alarak ebeveynden kademeli olarak ayrılmalarını sağlıyoruz. Elbette kaygılı ebeveyn ya da çocuklarımız olursa süreci biraz daha uzatarak çocuğun güvenini oluşturmaya çalışıyoruz.

Rehberlik çalışmalarımızın içinde oryantasyon etkinlikleri olmaktadır. Bu etkinliklerimizin içeriklerini oyun, kukla, hikaye gibi çeşitli alanlarda geliştirerek sürecin daha sağlıklı geçmesine olanak sağlıyoruz.  Çocuklar ebeveynlerinden güvenli bir şekilde ayrıldıktan sonra ilk karşılaştıkları kişi pedagojik olarak alanında tecrübeli öğretmenlerimizdir.

Öğretmenlerimizin onlarla kuracağı sıcak ilişki, güvenli bağ okula uyum sağlamalarını kolaylaştırır. Öğretmenlerimizi bu yönde destekliyor ve rehberlik ediyoruz. Oryantasyon süreci bir haftada olsa alışma süreci bir bir buçuk ay arası sürmektedir. İki ay geçti ve hala alışmakta zorlanıyorsa bu süreçte ebeveynlerimizle iletişime geçip çalışmalar yapmaktayız.

Unutmayalım ki bazı çocuklar okula yavaş bazıları ise daha hızlı uyum sağlarlar. Her çocuğun kişilik özelliklerinin, aile yapılarının, ilişki kurma biçimlerinin ya da yetiştirilirken takındığı tutumlarının birbirinden farklı olduğunu unutmamalıyız.