Türklerin Noel Babası Ayaz Ata

Noel Baba’yı hep Batı dünyasının mitolojik bir figürü olarak gördük. Peki ya size bizim de bir yerli Noel Baba Ayaz Ata’mız olduğunu söylesek?.. Tarihin sayfalarını biraz karıştırınca bir yerli noel baba Ayaz Ata figürüyle karşılaşırız. Peki, bu Ayaz Ata kimdir?

Binlerce yıl gerilerden günümüze taşınan mitolojik örneklerden biri Ayaz Ata, Türk mitolojisinde Soğuk Tanrısı olarak geçiyor. Bu figür özellikle Kazaklar, Türkmenler ve Kırgızlar arasında daha yaygın ve belirgin olarak yaşayan bir nitelik taşıyor. Bu efsanevî karakter zorlu kış günlerinde yoksullara, kimsesizlere yardım eli uzatan ve kutsal kabul edilen bir sembol halini almıştır.

22 Aralık, gündüzlerin uzamaya başladığı tarih olarak kötü sayılan karanlığın azalmaya başlamasının ve iyiliği temsil eden güneşin öne çıkmasının ilk adımı sayılarak şarkılar eşliğinde Nardugan Bayramı kutlanır. Nar, güneş; durgan, doğan güneş anlamına gelir.

Ayaz Ata ile ilgili ünlü Sümerolog Muazzez İlmiye Çığ şunları dile getirir:

“Eski Türklerde, gökyüzü tanrısal bir güç olarak kabul edilirdi. Geceyle gündüz kavga halindeydi. 21 Aralık tarihinin ardından günlerin uzamaya başlaması, kutsal kabul edilen güneşin kavgayı kazandığı gün olarak kabul edilir ve bunun için şenlikler düzenlenirdi. Bu kutlamalarda ‘Akçam’ denilen çam dalı kullanılır, o çam dalının altına, Tanrı iyi insanlara iyi şeyler sunduğu için, hediyeler konurdu. Tanrı gelecek yıl iyi şeyler versin diye de o çam dalına iyi dilekleri simgeleyen bezler, süsler bağlanırdı. O gün aileler bir araya gelir, yemekler yapılır, yenir, şarkılar söylenip dans edilirdi.’’  (Nardugan Bayramı)

Kimi araştırmacılar, Noel Baba figürünün Hun Türklerinden Avrupa’ya taşınmış olan Ayaz Ata figüründen çıkmış bir karakter olduğunu öne sürer. Yani Avrupa’dan çok önce Türklerin bir Noel Babasının olduğunu öne sürerler.

Kimi tarihçiler Ayaz Ata efsanesini kabul etmeseler de son söz: Mutlu yıllar.