MARYAM MİRZAKHAN’NİN MATEMATİK ÖYKÜSÜ

MARYAM MİRZAKHAN’NİN MATEMATİK ÖYKÜSÜ

Size adını tarihe yazdıran ve başarılarıyla dünyaya ilham veren kadınlardan biri olan ödüllü matematikçi Maryam Mirzakhani’yi yakından tanıtacağım ve inanın  başarı öyküsünü şaşkınlıkla okuyacaksınız.

30’lu yaşlarında matematik alanında çığır açan ödüllü profesör Maryam Mirzakhani 3 Mayıs 1977’de Tahran, İran’da dünyaya gelir. Mirzakhani, aslında matematiğe değil edebiyata meraklıdır. Hatta hikayeler oluşturmaktan keyif aldığı için büyüdüğünde iyi bir yazar olmak ister.

Okumayı çok seven Maryam, ortaokula başladığında matematik konusunda öyle üstün bir başarı gösteremez. Hatta bir öğretmeni onun matematiğe pek de yeteneği olmadığı söyler. Ancak bir gün abisi sayesinde karşısına bir soru çıkar: “1'den 100'e kadar olan sayıların toplamı nedir?” Bu sorunun nasıl çözüldüğünü Gauss adlı dergiden öğrenen Mirzakhani, adeta büyülenir ve bir röportajında o anı şöyle özetler: "O zaman ilk defa, kendim çözememiş olsam da bir sorunun çözümüyle mutlu olmuştum." Daha sonra çeşitli matematik olimpiyatlarına katılarak matematik üzerine daha çok düşünmeye  başlar ve zamanla görür ki matematiğe artık daha da bağlanmıştır.

1994 yılında Maryam ve okuldan arkadaşı Roya, matematiğe karşı ilgi ve yeteneklerine kayıtsız kalamayan öğretmenlerinin sonsuz destekleriyle çeşitli olimpiyatlara katılır ve inanılmaz bir başarı gösterirler. 6 testin beşinden tam puan alan Maryam, 42 üzerinden 41 puan alarak altın madalyayı kazanır. Bir sene sonra olimpiyatlara tekrar katılan Mirzakhani, yeni bir başarı kazanarak tam puanla ikinci kez altın madalyayı hak eder.

Maryam yıllar içinde matematiğe karşı tutku ve başarısının artması ile birlikte lisans eğitimini 1999 yılında Tahran’da tamamlar. 2004 yılında Harvard Üniversitesinde doktora derecesi alır. Doktoradayken tez danışmanı Curtis Mcmullen, Mirzakhani’nin matematik konusunda “korkusuz bir tutkuyla dolu” olduğunu söyler.

2004’le 2008 yılları arasında Clay Matematik Üniversitesi ve Princeton Üniversitesinde görev yapan Maryam, 2008’de Stanford Üniversitesinde profesör olur.  Özellikle hiperbolik geometri, ergodik teori, simplektik geometri ve Teichmüller teorisine odaklanır.

2014 yılında Güney Kore'nin başkenti Seul'daki Uluslararası Matematikçiler Kongresi tarafından dört yılda bir kırk yaşın altındaki bilim insanlarına verilen Fields Madalyası'na layık görülür. Böylelikle Mirzakhani’nin bu muhteşem başarısı tüm dünyada büyük yankı uyandırır. Mirzakhani’ye ödülü veren jüri üyeleri ve tüm bilim dünyası, bu harika başarıdan sonsuz mutluluk ve memnuniyet duyarlar. Buradaki özellikle alkışlamamız gereken konu bir kadın bilim insanı olarak Mirzakhani’nin özellikle İranlı kadınların üzerindeki baskı ve kalıpları yıkarak tüm engellere rağmen muhteşem bir cesaret ve azim ile büyük bir başarı elde etmiş olmasıdır.

Evli ve bir kız çocuk annesi Maryam, yakalandığı meme kanseriyle uzun süredir mücadele etse de ne yazık ki kemiklere sıçrayan kansere karşı verdiği savaşı çok genç bir yaşta kaybeder. 40 yıllık ömrüne büyük başarılar sığdıran matematik dehasının bu beklenmedik ölüm haberi dünyanın dört bir yanındaki insanları çok üzer.

Özellikle bir kadın bilim insanı olarak bu cesaretli ve azimli yolculuğunda matematiğe karşı oluşturulan önyargıların kırılmasını  sağladığı , aslında sanılanın aksine  matematiğin eğlenceli ve merak uyandıran ama çoğu zaman çokça emek verilmesi gereken ,üzerinde çalışılması gereken  bir alan olduğunu bizlere gösterdiği için  ve bilim dünyasına verdiği emeklerden dolayı Maryam Mirzakhani’yi saygı ile  anmalıyız.

Sevgi ve matematik ile kalın, hoşça kalın…

Ayça TEMELLİ

Matematik Sınıf Öğretmeni